Nội dung
I. Tại Sao Mỗi Gia Đình Cần Trang Bị Bình Chữa Cháy
Theo báo cáo của Cục Cảnh sát PCCC & CNCH, mỗi năm tại Việt Nam xảy ra hàng nghìn vụ cháy nổ, trong đó hơn 60% là các vụ cháy tại nhà ở, gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản và tính mạng con người. Riêng trong năm 2024, đã có hơn 2.000 vụ cháy nhà dân, làm thiệt mạng hàng trăm người và gây thiệt hại tài sản lên đến hàng trăm tỷ đồng.
Đáng báo động hơn, phần lớn các vụ cháy bắt đầu từ những nguyên nhân rất nhỏ, nếu có thiết bị chữa cháy tại chỗ và biết cách xử lý kịp thời, hậu quả có thể giảm thiểu đáng kể. Tuy nhiên, vì nhiều gia đình không trang bị bình chữa cháy, hoặc không biết cách sử dụng, nên đám cháy bùng phát nhanh, vượt tầm kiểm soát và gây hậu quả thảm khốc.
Nguyên nhân phổ biến gây cháy trong gia đình:
- Chập điện, quá tải điện: Sử dụng nhiều thiết bị điện cùng lúc, dây điện cũ, chập mạch điện do rò rỉ hoặc ổ cắm bị quá tải.
- Rò rỉ khí gas, nổ bình gas: Gas bị rò rỉ nhưng không phát hiện kịp, gây cháy nổ lớn khi gặp tia lửa hoặc nhiệt độ cao.
- Sơ suất khi nấu ăn: Quên tắt bếp, dầu mỡ bốc cháy, để khăn, giấy gần lửa.
- Đốt vàng mã, hương nến: Không cẩn thận khi thắp hương, đốt vàng mã vào ngày rằm, lễ Tết.
- Hút thuốc lá trong nhà: Tàn thuốc rơi vào chăn, đệm, sofa dễ bắt lửa.
- Trẻ em nghịch lửa, bật lửa, diêm mà không có sự giám sát của người lớn.
Đặc biệt, trong không gian nhà ống chật hẹp ở thành phố, hoặc nhà có nhiều vật dụng dễ cháy như gỗ, rèm cửa, đệm mút… nếu không có biện pháp phòng ngừa, chỉ cần một ngọn lửa nhỏ cũng có thể lan rộng và gây hậu quả khôn lường.
Lợi ích khi có bình chữa cháy trong gia đình:
- Kiểm soát đám cháy ngay từ giai đoạn đầu: Một đám cháy nhỏ có thể bùng phát thành hỏa hoạn chỉ trong vòng 30 giây – 1 phút. Nếu có bình chữa cháy trong nhà, bạn có thể nhanh chóng dập tắt lửa ngay từ đầu, tránh để lửa lan rộng và gây thiệt hại nghiêm trọng.
- Tăng cơ hội thoát hiểm an toàn: Trong nhiều vụ cháy, người dân không thể chạy thoát vì khói và lửa bao trùm lối ra. Nếu có bình chữa cháy, bạn có thể tạo đường thoát hiểm, giúp bản thân và người thân có thêm thời gian để di chuyển đến nơi an toàn.
- Bảo vệ tài sản và tính mạng người thân: Một vụ cháy không chỉ thiêu rụi tài sản có giá trị mà còn đe dọa trực tiếp đến mạng sống của các thành viên trong gia đình. Đầu tư một chiếc bình chữa cháy chỉ vài trăm nghìn đồng có thể giúp bạn tránh được những tổn thất hàng trăm triệu đồng và bảo vệ sự an toàn cho cả nhà.
II. Các Loại Bình Chữa Cháy Gia Đình Phổ Biến
Trên thị trường hiện nay, có hai loại bình chữa cháy phổ biến phù hợp sử dụng trong gia đình: bình chữa cháy CO2 và bình chữa cháy dạng bột. Mỗi loại đều có những ưu điểm và hạn chế riêng, vì vậy việc hiểu rõ công dụng và cách sử dụng sẽ giúp bạn lựa chọn loại bình phù hợp nhất.
1. Bình Chữa Cháy CO2
Bình chữa cháy CO2 hoạt động bằng cách phun khí CO2 (carbon dioxide) dưới áp suất cao để dập tắt lửa. Loại bình này đặc biệt hiệu quả với các đám cháy liên quan đến thiết bị điện, xăng dầu và khí gas. Khi CO2 được phun ra, nó nhanh chóng làm giảm nhiệt độ của đám cháy, đồng thời ngăn chặn oxy tiếp xúc với ngọn lửa, giúp dập tắt cháy một cách hiệu quả.
Một ưu điểm lớn của bình chữa cháy CO2 là không để lại cặn bẩn sau khi sử dụng. Điều này rất quan trọng đối với những gia đình có nhiều thiết bị điện tử như máy tính, tivi, tủ lạnh, vì CO2 không gây hư hại như các loại bột chữa cháy khác. Ngoài ra, bình CO2 cũng không gây ô nhiễm môi trường và không làm hỏng các bề mặt vật dụng trong nhà.

Tuy nhiên, một nhược điểm đáng chú ý của bình CO2 là có thể gây ngạt nếu sử dụng trong không gian kín, vì khi phun ra, CO2 sẽ chiếm chỗ của oxy, khiến không khí trở nên loãng và khó thở. Do đó, khi sử dụng bình chữa cháy CO2 trong nhà, cần đảm bảo khu vực đó có đủ sự thông thoáng. Ngoài ra, vì bình CO2 chỉ có tác dụng làm lạnh và loại bỏ oxy tạm thời, nếu đám cháy âm ỉ vẫn còn tồn tại, ngọn lửa có thể bùng phát trở lại sau một thời gian ngắn.
2. Bình Chữa Cháy Dạng Bột
Bình chữa cháy dạng bột là một trong những loại phổ biến nhất, có khả năng dập tắt nhiều loại đám cháy khác nhau, bao gồm cháy do chất rắn (gỗ, giấy, vải), chất lỏng (xăng, dầu), khí gas và cả cháy do chập điện. Nhờ tính đa năng, bình chữa cháy dạng bột là lựa chọn được nhiều gia đình tin dùng.
Một trong những ưu điểm lớn của loại bình này là giá thành hợp lý, phù hợp với hầu hết các hộ gia đình. Ngoài ra, bình chữa cháy dạng bột cũng có khả năng dập tắt lửa nhanh chóng và dễ sử dụng, ngay cả với những người chưa có kinh nghiệm.

Tuy nhiên, nhược điểm lớn nhất của bình chữa cháy dạng bột là để lại nhiều cặn bẩn sau khi sử dụng. Lớp bột khô có thể bám vào các bề mặt, gây khó khăn trong việc lau dọn. Đặc biệt, nếu sử dụng trên thiết bị điện tử, bột có thể xâm nhập vào các linh kiện bên trong và làm hỏng thiết bị. Chính vì vậy, mặc dù có công dụng đa năng, nhưng nếu trong gia đình có nhiều thiết bị điện tử, bạn nên cân nhắc kỹ trước khi chọn loại bình này.
Việc chọn bình chữa cháy phù hợp không chỉ giúp bạn bảo vệ gia đình khỏi nguy cơ hỏa hoạn mà còn đảm bảo tài sản không bị hư hại đáng kể sau khi xử lý sự cố. Tùy vào nhu cầu và điều kiện của gia đình, bạn có thể lựa chọn bình chữa cháy CO2 nếu ưu tiên sự sạch sẽ, hoặc bình dạng bột nếu muốn một phương án kinh tế và hiệu quả hơn trong nhiều tình huống cháy khác nhau.
III. Kinh Nghiệm Chọn Mua Bình Chữa Cháy Phù Hợp
Việc lựa chọn bình chữa cháy phù hợp không chỉ giúp nâng cao hiệu quả phòng cháy chữa cháy mà còn đảm bảo an toàn cho gia đình bạn trong những tình huống khẩn cấp. Dưới đây là những kinh nghiệm quan trọng cần lưu ý khi mua bình chữa cháy gia đình.
1. Chọn Loại Bình Theo Nhu Cầu
Mỗi loại bình chữa cháy có công dụng riêng, do đó, cần xem xét nhu cầu thực tế của gia đình để chọn loại phù hợp nhất:
- Nhà có nhiều thiết bị điện tử: Nếu gia đình bạn có nhiều thiết bị điện như máy tính, tivi, tủ lạnh, bạn nên ưu tiên bình chữa cháy CO2. Loại bình này không để lại cặn bẩn sau khi sử dụng, giúp bảo vệ các thiết bị khỏi hư hỏng. Tuy nhiên, khi sử dụng trong không gian kín, cần đảm bảo có đủ sự thông thoáng để tránh tình trạng ngạt khí CO2.
- Nhà có nhiều vật liệu dễ cháy: Nếu nhà bạn có nhiều đồ nội thất bằng gỗ, giấy, vải hoặc các vật liệu dễ bắt lửa, bình chữa cháy dạng bột là lựa chọn thích hợp. Bình này có thể dập tắt nhiều loại đám cháy khác nhau, bao gồm cả cháy do chập điện, chất rắn, chất lỏng và khí gas. Tuy nhiên, nhược điểm là có thể để lại cặn bột gây khó khăn trong việc vệ sinh sau khi sử dụng.
2. Lựa Chọn Dung Tích Phù Hợp
Bình chữa cháy có nhiều kích thước khác nhau, tùy thuộc vào diện tích ngôi nhà và nhu cầu sử dụng, bạn có thể lựa chọn dung tích phù hợp:
- Bình CO2: Loại bình có dung tích phổ biến là 3kg – 5kg. Đây là mức phù hợp để sử dụng trong gia đình, đủ để dập tắt một đám cháy nhỏ mà vẫn dễ dàng di chuyển và sử dụng.
- Bình bột: Thông thường, bình bột có dung tích 4kg là lựa chọn hợp lý cho gia đình. Kích thước này vừa đủ để xử lý các đám cháy thông thường mà không quá nặng, giúp người dùng dễ thao tác hơn.
Nếu diện tích nhà lớn hoặc có nhiều tầng, bạn có thể cân nhắc mua nhiều bình chữa cháy và đặt tại các vị trí dễ tiếp cận, chẳng hạn như gần bếp, phòng khách hoặc lối đi thoát hiểm.
3. Kiểm Tra Chất Lượng Khi Mua
Hiện nay, trên thị trường xuất hiện nhiều loại bình chữa cháy kém chất lượng, không rõ nguồn gốc, có thể gây nguy hiểm khi sử dụng. Vì vậy, khi chọn mua bình chữa cháy, cần lưu ý một số tiêu chí quan trọng để đảm bảo an toàn:
- Kiểm tra vỏ bình: Bình chữa cháy chất lượng cao sẽ có lớp vỏ chắc chắn, không bị móp méo, không có dấu hiệu han gỉ hoặc rò rỉ. Nếu thấy vỏ bình bị hỏng hoặc có dấu hiệu bất thường, bạn không nên mua.
- Tem kiểm định PCCC: Các loại bình chữa cháy đạt tiêu chuẩn sẽ có tem kiểm định của Cục Phòng Cháy Chữa Cháy (PCCC) hoặc các cơ quan có thẩm quyền. Đây là dấu hiệu quan trọng để nhận biết bình đạt tiêu chuẩn chất lượng.
- Kiểm tra van và áp suất: Van của bình phải còn nguyên vẹn, không bị lỏng lẻo hoặc có dấu hiệu hư hỏng. Đồng thời, cần kiểm tra đồng hồ áp suất (nếu có) để đảm bảo bình vẫn còn trong tình trạng sẵn sàng sử dụng. Nếu kim chỉ về vạch đỏ, có nghĩa là bình đã hết áp suất và không còn hiệu quả.
4. Mua Hàng Tại Địa Chỉ Uy Tín
Để tránh mua phải hàng giả, hàng nhái, bạn nên tìm đến những cửa hàng, đại lý chuyên cung cấp thiết bị phòng cháy chữa cháy có uy tín trên thị trường. Hãy ưu tiên những nhà cung cấp có chứng nhận từ cơ quan chức năng và được nhiều khách hàng đánh giá tốt. Ngoài ra, đừng quên yêu cầu hóa đơn và phiếu bảo hành khi mua hàng để đảm bảo quyền lợi nếu có sự cố xảy ra.

IV. Hướng Dẫn Sử Dụng Bình Chữa Cháy Đúng Cách
Việc sở hữu bình chữa cháy trong gia đình là một bước quan trọng để đảm bảo an toàn, nhưng nếu không biết cách sử dụng đúng, bạn có thể gặp rủi ro khi xử lý sự cố cháy nổ. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết giúp bạn sử dụng bình chữa cháy hiệu quả trong tình huống khẩn cấp.
Cách sử dụng bình chữa cháy CO2:
Bước 1: Giữ bình thẳng đứng và rút chốt an toàn:
- Trước khi sử dụng, hãy kiểm tra bình để đảm bảo còn đầy khí.
- Giữ bình ở tư thế thẳng đứng, sau đó rút chốt an toàn để mở khóa bình.
Bước 2: Hướng vòi phun vào gốc lửa:
- Đứng cách đám cháy khoảng 1,5 – 2 mét, cầm chắc vòi phun và hướng vào phần gốc của ngọn lửa.
- Không phun trực tiếp vào bề mặt chất lỏng đang cháy vì có thể khiến lửa lan rộng.
Bước 3: Bấm cò để xả khí CO2:
- Giữ chặt tay cầm và bấm cò để phun khí CO2.
- Di chuyển vòi phun theo chiều rộng của đám cháy để bao phủ hoàn toàn ngọn lửa.
Bước 4: Không phun trực tiếp vào người để tránh bỏng lạnh:
- CO2 có nhiệt độ rất thấp (-79°C), có thể gây bỏng lạnh nếu tiếp xúc với da hoặc phun vào người.
- Không chạm vào phần kim loại của vòi phun khi đang sử dụng, vì nó có thể đông cứng và gây bỏng tay.
Cách sử dụng bình chữa cháy bột:
Bước 1 Xóc nhẹ bình để bột bên trong tơi xốp:
- Trước khi dùng, hãy lắc nhẹ bình để đảm bảo bột chữa cháy bên trong không bị đóng cục.
Bước 2: Rút chốt an toàn:
- Giống như bình CO2, bình bột cũng có chốt an toàn để ngăn kích hoạt ngoài ý muốn. Rút chốt này trước khi sử dụng.
Bước 3: Hướng vòi phun vào gốc lửa:
- Cầm chắc vòi phun, hướng vào phần gốc của ngọn lửa để dập tắt hiệu quả.
- Giữ khoảng cách hợp lý (khoảng 2 – 3 mét) để đảm bảo bột phủ đều lên đám cháy.
Bước 4: Phun dứt khoát đến khi đám cháy tắt hẳn:
- Bấm cò để xả bột và di chuyển vòi theo chiều rộng của đám cháy.
- Tiếp tục phun cho đến khi đám cháy được dập tắt hoàn toàn.
Lưu ý quan trọng khi sử dụng bình chữa cháy:
- Kiểm tra định kỳ tình trạng bình:
- Kiểm tra áp suất trên đồng hồ (nếu có) để đảm bảo bình vẫn hoạt động tốt.
- Với bình CO2, kiểm tra trọng lượng để đảm bảo không bị rò rỉ khí.
- Với bình bột, lắc nhẹ để kiểm tra xem bột có bị đóng cục hay không.
- Đặt bình ở vị trí dễ lấy và dễ thấy:
- Bình chữa cháy nên được đặt ở những khu vực dễ tiếp cận, như gần bếp, phòng khách hoặc lối thoát hiểm.
- Tránh để bình ở nơi quá khuất hoặc xa tầm với, vì có thể mất thời gian khi cần sử dụng gấp.
- Hướng dẫn cho các thành viên trong gia đình:
- Mỗi thành viên trong gia đình, kể cả trẻ lớn, cần được hướng dẫn cách sử dụng bình chữa cháy để có thể hành động nhanh chóng khi xảy ra sự cố.
Việc trang bị bình chữa cháy là cần thiết, nhưng quan trọng hơn là phải biết cách sử dụng thiết bị phòng cháy chữa cháy đúng cách để đảm bảo an toàn tối đa. Đừng chờ đến khi xảy ra sự cố mới tìm hiểu, hãy luyện tập và chuẩn bị ngay từ bây giờ để bảo vệ gia đình bạn khỏi những nguy cơ cháy nổ tiềm ẩn.